Author Archives: Spyros Karydis

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Ταπεινές σκέψεις στη σκιά των βαθυστόχαστων αναλύσεων των ημερών και των βαρύγδουπων εκφράσεων λύπης, αγανάκτησης και αντιποίνων που ακούγονται από το στόμα πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών.
Η Αγία Σοφία, πέρα από μνημείο παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, όρος που χρησιμοποιείται κατά κόρον τις τελευταίες ημέρες, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι χριστιανικό μνημείο (ούτε ορθόδοξο ούτε ρωμαιοκαθολικό κλπ). Πρόκειται για χριστιανικό ναό, με χιλιόχρονη σχεδόν λειτουργική χρήση, ο οποίος μπορεί σήμερα να λογίζεται ως μέρος της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, αποτελώντας κόσμημα αρχιτεκτονικό, όπως σημειώνεται, όμως σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί «σύμβολο ανεξιθρησκίας».
Η μετατροπή της σε τζαμί μετά την άλωση της Πόλης το 1453 αποτελούσε πράξη βεβήλωσης, δηλαδή προσβολής της ιερότητας του μνημείου, η οποία διατηρήθηκε έως το 1934, οπότε μετετράπη σε μουσείο, χάνοντας έτσι τον θρησκευτικό της χαρακτήρα. Η σημερινή μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεν συνιστά επομένως αποκατάσταση, αλλά δεύτερη βεβήλωση και έκφραση θρησκευτικού φανατισμού.
Η Τουρκία, κάτοχος του μνημείου σήμερα, κινούμενη στο πλαίσιο της ανεκτικότητας και του διαλόγου των θρησκειών, σεβόμενη την ιστορία του μνημείου και με το βλέμμα στραμμένο στη Δύση (η οποία μέσα στην ποικιλομορφία της διατηρεί ακόμη τη χριστιανική της ταυτότητα) είχε δύο δυνατότητες:
είτε να διατηρήσει τον μουσειακό χαρακτήρα του μνημείου (ουδέτερο θρησκευτικά με προβολή των στοιχείων της διαθρησκειακής του διαδρομής), να παραμείνει δηλαδή στη γραμμή Ατατούρκ,
είτε, εφόσον πράγματι ήθελε να αποδώσει την Αγία Σοφία ξανά σε θρησκευτική λατρεία, να την παραχωρήσει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ώστε να χρησιμοποιηθεί ξανά ως ναός χριστιανικός, δηλαδή να επιστρέψει το μνημείο στη αρχική του κατάσταση.

Λιτανείες-1

Ζούμε μια ιδιαίτερη περίοδο, με έντονο περιορισμό, καραντίνα, αναπόφευκτο, καθώς φαίνεται για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Είναι μια περίοδος κατά την οποία θα πρέπει να πρυτανεύει η λογική. Με βάση αυτή να πορευόμαστε και όποιος πιστεύει σε Θεό, να τον επικαλείται για να του δίνει δύναμη.

Αναπόφευκτα πολλά από αυτά που συνηθίζαμε ακυρώνονται. Ανάμεσά τους και παραδόσεις αιώνων, όπως οι καθιερωμένες λιτανείες, οι οποίες τα περασμένα χρόνια τροποποιούνταν ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, ποτέ όμως σε τέτοιο βαθμό όπως τώρα. Ποτέ έως τώρα δεν γνωρίσαμε λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα χωρίς να είναι γεμάτη η εκκλησιά του, ακόμη και όταν έβρεχε και γινόταν η λιτανεία μέσα στον ναό. Αν οι έκτακτες συνθήκες που πέρασε η Κέρκυρα κάποια στιγμή είχαν οδηγήσει στην εφαρμογή τέτοιου μέτρου δεν το γνωρίζουμε.

Η φετινή λιτανεία των Βαΐων έγινε με κλεισμένες τις θύρες, με ευάριθμους πιστούς οι οποίοι βρέθηκαν, παρά τα περιοριστικά μέτρα, μέσα στον ναό. Συνέπεια της αυξημένης παρουσίας τους ήταν τα όσα ακολούθησαν με την εισαγγελική παρέμβαση, αλλά και την απόφαση για τη μη πραγματοποίηση της λιτανείας του Μεγάλου Σαββάτου, ούτε εντός του ναού, καθώς, σύμφωνα με δημοσίευμα, χρειάζονται τουλάχιστον έξι ιερείς, τέσσερεις για να κρατούν το λείψανο, έναν για να κρατά τη λειψανοθήκη με την χείρα του Αγίου και έναν για να κρατά το Ευαγγέλιο.

Με αφορμή τα παραπάνω, για την ιστορία του πράγματος, και κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν οι λιτανεύσεις του λειψάνου στα πρώτα 150 χρόνια της παρουσίας του στην Κέρκυρα, αντιγράφω από την Αληθή Έκθεση του Νικόλαου Βούλγαρη (Κέρκυρα 1880, σ. 56):

Έως το 1605 «τὸ περικλεὲς λείψανον τοῦ Ἁγίου [ἐφέρετο ἐν ταῖς λιτανείαις] εἰς τὰς ἀγκάλας ἑνὸς μόνον ἱερέως ἀσκεπές». Τότε, το 1605, ο πρωτοπαπάς Αρτέμιος Βούλγαρης (της κτητορικής οικογένειας του Αγίου) θεώρησε απρεπή τον τρόπο, κοινοποίησε τη σκέψη του και ο κύπριος Θωμάς Μοτζάνεγας φρόντισε να έλθει από τη Βενετία η κρυστάλλινη θήκη.

Ας λογιστούν τα παραπάνω ως απλό σχόλιο στη σημασία που μπορεί να έχει ένα τυπικό ή τελετουργικό και στο πόσο απαραβίαστο μπορεί να είναι. Με άλλα λόγια, τί το μείζον: η λιτάνευση ή ο τρόπος και το τελετουργικό, η επίκληση και η ευχαριστία ή η διαδικασία;

Ανακύκλωση: δύο μήνες μετά…

Έχοντας, έπειτα από δύο σχεδόν μήνες διαμονής στον Άγιο Προκόπη της Κέρκυρας, εθιστεί κυριολεκτικά στη διαλογή των ανακυκλώσιμων στο σπίτι (ξεχωριστά τα πλαστικά μπουκάλια του νερού -το μεγάλο πρόβλημα των περιοχών που δεν διαθέτουν καλής ποιότητας πόσιμο νερό-, τα υπόλοιπα πλαστικά, οι πλαστικές συσκευασίες, το αλουμίνιο, τα άλλα μεταλλικά κουτιά, το χαρτί και οι χάρτινες ή μικτές συσκευασίες) οι κινήσεις μας στην Αθήνα, σχεδόν αυτοματοποιημένες, τις πρώτες μέρες αποτελούσαν ουσιαστικά τη συνέχεια της πρακτικής που υιοθετήσαμε όσο μέναμε χωριό.

Γρήγορα όμως διαπιστώσαμε ότι τούτο δεν είχε κανένα απολύτως νόημα, διότι δεν υπήρχε η δυνατότητα της παράδοσης όλου αυτού του διαχωρισμένου υλικού, δεν υπήρχαν οι αποδέκτες, δεν υπήρχαν οι κάδοι. Οι μπλε κάδοι (που θα μπορούσαν έστω να δεχτούν ανακατεμένο το υλικό αυτό) ήταν γεμάτοι σκουπίδια, οι δέ χώροι ανακύκλωσης (υπάρχουν και αυτοί σε κάποια σημεία από εταιρείες οι οποίες διατείνονται ότι ασχολούνται με την ανακύκλωση) ασφυκτικά γεμάτοι, σημάδι ότι κανένας ουσιαστικά δεν ενδιαφερόταν για τα ανακυκλώσιμα που κάποιοι ευαισθητοποιημένοι συμπολίτες μας μετέφεραν και απέθεταν σε αυτούς.

Ξαναγυρίσαμε, δυστυχώς, σε εκείνο που γνωρίζαμε πριν από το καλοκαίρι: το γέμισμα της σακούλας και το πέταγμά της στους κάδους, μπλε ή πράσινους αδιάφορο.

Έπειτα από ένα δίμηνο στην Κέρκυρα, και με την εμπειρία της ανακύκλωσης, όπως αυτή δρομολογείται από τις εθελοντικές ομάδες (ξεχάστε τον Δήμο, είναι απών στην όλη προσπάθεια), καταλάβαμε πόσο εύκολο είναι να μειώσουμε τα απορρίμματα, πόσο εύκολο είναι να αλλάξουμε συμπεριφορά, πόσο εύκολο είναι να βάλουμε στη ζωή μας την έννοια της ανακύκλωσης, αλλά και πόσο δύσκολο είναι να πείσουμε όλους εκείνους που διαχειρίζονται τα δημόσια πράγματα, ότι πέρα από τις εργολαβίες και τα οικονομικά συμφέροντα, υπάρχει ο χώρος που μας περιβάλλει, ο ζωτικός μας χώρος, τον οποίο οφείλουμε αν όχι να βελτιώσουμε τουλάχιστον να τον ρυπαίνουμε όσο γίνεται λιγότερο.

Το φρούτο του Αυγούστου

Όπως και αν τα ονομάσεις: παυλόσυκα (ή παβλόσυκα) στην κερκυραϊκή διάλεκτο, φαραώσυκα στην ναξιακή διάλεκτο ή φραγκόσυκα, όπως τα γνωρίζουν οι περισσότεροι, αποτελούν το απόλυτο φρούτο του Αυγούστου. Υπάρχουν παντού. Τα παραπάνω, από τον κήπο μου.

Τα παρακάτω είναι του γείτονα, που ΔΕΝ τα μαζεύει κανείς και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί, αφού πέρα από την κατανάλωσή τους ως φρούτα, μπορούν να γίνουν επίσης μια υπέροχη μαρμελάδα. Στο διαδίκτυο υπάρχουν διάφορες συνταγές.